Kraków - Kolegium Polonijne UJ

Kolegium Polonijne UJ im. Kazimierza Pułaskiego architekt Tomasz Mańkowski współpraca: Zofia Nowakowska, Dariusz Kozłowski, Krzysztof Bojanowski Lata budowy 1975–1991 Jeden z najciekawszych przykładów architektury późnego modernizmu w Krakowie. Projekt budynku powierzono zespołowi profesora Tomasza Mańkowskiego, wieloletniego wykładowcy Politechniki Krakowskiej (...) Rozpoczęte w 1976 roku prace, jak w przypadku wielu budynków, które zaczęto wznosić w ostatnich latach rządów Edwarda Gierka, stały się ofiarą kryzysu gospodarczego, a ich realizacja trwała wiele lat i została zakończona dopiero w 1991 roku. Czas realizacji nie wpłynął jednak znacząco na ostateczny efekt, który nie różni się od pierwotnego projektu z połowy lat 70. Tomasz Mańkowski, który w 1962 roku utworzył, a później przez ponad trzy dekady kierował Katedrą Projektowania Mieszkaniowego na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej należał do wąskiego grona wykładowców, którzy ukształtowali oryginalny charakter tej uczelni i budowali jej markę. Wspomniana Katedra powstała tuż po rocznym pobycie architekta w USA, gdzie był stypendystą University of Pennsylvania i gdzie mógł poznać Louisa Khana, jedną z największych osobowości architektury XX wieku. Brutalistyczny charakter niektórych spośród realizacji Tomasza Mańkowskiego oraz częste powracanie do najprostszych brył i form geometrycznych może stanowić echo jego amerykańskich doświadczeń. Budynek w Przegorzałach należy do tych obiektów, gdzie są one najbardziej czytelne. Nowy obiekt Kolegium Polonijnego powstał mniej więcej 100 metrów w głąb lasu od historycznych budynków zespołu. Jest to wzniesiona na rzucie kwadratu, grupa czterech skrzydeł otaczających wewnętrzny dziedziniec. Całość od zewnątrz może budzić skojarzenia ze średniowiecznym klasztorem. Efekt ten wzmacnia zastosowanie w elewacjach cegły klinkierowej zestawionej z nietynkowanym żelbetem. Wejście na dziedziniec prowadzi przez prześwit w skrzydle wschodnim. Główne wejście do budynku przewidziano w skrzydle zachodnim, które ma cztery kondygnacje i jest wyższe o jedno piętro od pozostałych. Dodatkowy prześwit zaprojektowano w skrzydle południowym, które usytuowano na stromym zboczu. Otwiera on widok w kierunku lasu. Poszczególne skrzydła zespołu mają niejednolity charakter, do ich elewacji, od zewnątrz i wewnątrz przylegają pomieszczenia i elementy, które budują ekspresyjny wyraz bryły. Na szczególną uwagę zasługują wygięte żelbetowe ściany pokoi hotelowych, w których bocznych płaszczyznach ukryto świetliki wpuszczające światło do wnętrza. Obok nich znajdują się głębokie, wykończone klinkierem loggie. Ich wnętrza w cegle i wysunięte obok żelbetowe ściany tworzą bazujący na silnym kontraście plastyczny motyw, który decyduje o wyrazie całości. Elewacje budynku oraz trzony komunikacyjne wychodzące poza obręb budynku mogą budzić skojarzenia z niektórymi realizacjami Louisa Khana, na przykład ze wzniesionym na kampusie University of Pennsylvania w Philadelphi The Richards Medical Research Laboratories. (źródło: Krakowski Szlak Modernizmu https://szlakmodernizmu.pl/baza-obiektow/kolegium-polonijne-uj/) W budynku aktualnie (2024r.) znajduje się Forest Hotel